Krokoit to bardzo rzadki minerał ołowiu z grupy chromianów o wzorze chemicznym PbCrO4. Nazwa wywodzi się od greckiego krokoeis czyli szafranowy i nawiązuje do jego barwy. Jest on pomarańczowy lub pomarańczowoczerwony, niekiedy o odcieniu żółtym. Krystalizuje w układzie jednoskośnym. Tworzy kryształy o pokroju słupkowym, pręcikowym, igiełkowym. Powstaje w strefie utleniania złóż kruszców ołowiu. Twardość w skali Mohsa wynosi 2,5-3.
O KROKOICIE
Okazy Krokoitu z kopalni złota w Berezowsk
ARTYKUŁ
Krokoity z kopalni złota
Berezowsk, Ural Środkowy, Rosja
Miasto Berezowsk leży 12 km na północny wschód od Jekaterynburga i jest to jedno z największych centrów przemysłowych Środkowego Uralu. Aglomeracja ta nie bez powodu określana jest mianem stolicy rosyjskiego złota. Ten drogocenny kruszec eksploatowany jest tu nieprzerwanie już od XVII w. To właśnie tu miała miejsce rosyjska gorączka złota. Wyjątkowość złoża w Berezowsku to nie tylko ogromne zasoby złota. Tu zostało bowiem po raz pierwszy opisanych siedem minerałów: krokoit, aikinit, vauquelinit, fenikochroit, pirofyllit, embreyit i cassedanneit.
Historia i wydobycie.
Historia samego miasta jest ściśle powiązana ze złożem złota. Pierwszy szurf wykopano w 1748, po tym jak znaleziono wtrącenia złota w odłamkach kwarcu niedaleko ujścia rzeki Berezowsk do rzeki Pyshma. W kolejnych latach powstawały następne kopalnie złotonośnej rudy. W 1753 roku powstaje kopalnia Pyshminski a w roku 1804 kopalnia Pervonatachalny, w której prace eksploatacyjne prowadzone były aż do początku XX w. Wokół terenów górniczych powstaje wieś a później miasto Berezowsk. W 1814 r. odkryto właściwe złoża złoża złota nad rzeką Berezowsk, co było początkiem i punktem zwrotnym w rozwoju górnictwa złota na tym terenie. Pod koniec XVIII wieku było zarejestrowanych w pobliżu Jekaterynburga już 140 wystąpień złota. Złoże jest już eksploatowane zatem nieprzerwanie od prawie 270 lat.
Od odkrycia złota w 1745 do roku 1917 wydobyto na Uralu 704 tony złota. Z początku eksploatowano głównie złoże Berezowskie, skąd do 1814 roku wydobyto 6 ton złota. W ten sposób w XIX wieku średnie wydobycie złota na Uralu wyniosło 7 ton rocznie. Dotychczas odnotowano istnienie na tym obszarze ponad 1000 kopalni. Pierwsze kopalnie w Berezowsku miały głębokość od 7 do 50 m. Obecnie prace eksploatacyjne prowadzone są na głębokości 212-512 m. Złoże udokumentowane jest za pomocą otworów wiertniczych do głębokości 1110 m. Złoże berezowskie zajmuje powierzchnię około 100 kilometrów kwadratowych. Obecnie jest podzielone na dwa pola, w obrębie których eksploatacja prowadzona jest w dwóch kopalniach – północnej i południowej. W kopalni południowej główne poziomy eksploatacyjne leżą na głębokości 212, 262, 314 i 364 m. Rocznie powstaje tu średnio 3000 metrów nowych chodników i wydobywanych jest łącznie 550 tysięcy ton rudy i skały płonej. W kopalni północnej natomiast eksploatacja prowadzona jest do głębokości 512 m, w wyniku której powstaje ok 1200 m nowych chodników w ciągu roku. Rocznie wydobywa się tu łącznie 200 tysięcy ton rudy i skały płonej.
Informacje o złożu i minerałach w nim występujących.
Berezowskie złoże złota znajduje się na obszarze południkowej strefy tektonicznej pomiędzy masywami granitoitowymi Mursinka-Alabashka i Isetsk. Przeważającym rodzajem występujących tu skał są dolnosylurskie łupki tufitowe oraz dolno- i środkowopaleozoiczne ultrabazytowe i bazytowe intruzje (głównie serpentynity). Łupki i serpentynity poprzecinane są karbońskimi ciałami i żyłami granitowymi i aplitowymi. Te z kolei poprzecinane są licznymi żyłami kwarcowymi, z którymi związana jest mineralizacja siarczkowa oraz występowanie złota. Zawartość złota w tych ostatnich waha się od 0,2 do 80 g/tonę. Oprócz żył kwarcowych występują tu także tak zwane żyły barwne (krasicznaje), przecinające skały metamorficzne. Zawartość złota w nich waha się w jeszcze szerszych granicach – od 0,1 do 100 i więcej g/tonę. Wzdłuż uskoków i żył ciągnie się strefa hydrotermalnie zmienionych skał. Na kontakcie granitu z żyłami kwarcowo-siarczkowymi na skutek metasomatozy granitu powstała skała aplitowa, zwana berezytem. Skały zasadowe i ultrazasadowe przeobraziły się natomiast w skałę, będącą mieszaniną talku, krzemianów warstwowych i dolomitu, nazywaną listwenitem. W żyłach kwarcowo-siarczkowych można spotkać cztery różne paragenezy mineralne, przy czym większość złota występuje razem z paragenezą obejmującą piryt, chakopiryt, galenę, tetraedryt i aikinit. Najważniejszym złotonośnym minerałem jest drobnokrystaliczny piryt. Często w żyłach tych występują liczne druzy, zawierające wspaniale wykształcone kryształy kwarcu, pirytu, galeny, tetraedrytu, czy chalkopirytu. Łącznie w żyłach kwarcowo-siarczkowych i w strefie utlenienia stwierdzono 94 minerały, m.in. rzadkie arseniany: duftit, olivenit, karminit, bayldonit, beudantyt, arsenobismit, cornubi . Towarzyszą im azuryt, malachit, cerusyt, anglezyt, linaryt, wulfenit, mimetezyt.
Krokoit jest jednym z minerałów odkrytych i opisanych po raz pierwszy w złożu berezowskim. Miało to miejsce w 1763 roku kiedy to Michaił Wasiljewicz Łomonosow opisał go nazywając czerwoną rudą syberyjską. Od tego momentu trwały intensywne prace badawcze nad ustaleniem chemicznej formuły krokoitu. Stwierdzono, że w swoim składzie zawiera on ołów. W związku z tym, że chrom jako pierwiastek nie był jeszcze odkryty, dokładny skład chemiczny krokoitu pozostawał tajemnicą przez kolejne trzydzieści lat. Występowanie chromu w krokoicie stwierdził dopiero w 1797 francuski chemik Nicolas Vauquelin. W złożu berezowskim wykazano występowanie krokoitu w 39 postaciach krystalograficznych.
Wśród żył kwarcowych i kwarcowo-siarczkowych odznaczają się dwa główne typy: żyły kwarcowe z scheelitem, turmalinem i pirytem (względnie wysokotemperaturowe) oraz żyły kwarcowe z zawierającymi złoto siarczkami (niskotemperaturowe). Pierwszy typ wykazuje prosty skład mineralny: kwarc, scheelit, turmalin, piryt i nieznaczna ilość innych siarczków. Taki typ żył występuje w południowo-zachodniej części złoża. Drugi typ żył, wśród nich żyły schodkowe ze złotem oraz żyły kolorowe, zawierają całe mnóstwo minerałów. W tych żyłach występują liczne druzy często zawierające wspaniale wykształcone kryształy kwarcu, pirytu, galeny, tetraedrytu, chalkopirytu. Strefa utlenienia berezowskiego złoża sięga 30-50 m. Tworzenie się krokoitu jest związane z rozkładem galeny, źródłem jonu chromianowego są natomiast wietrzejące ultramafity. Stąd chromiany powstają tylko z wietrzenia tych żył kwarcowo-siarczkowych, które przecinają ultrabazyty.
Zawartość złota: w grubokrystalicznym pirycie 3-65 g/tonę, w drobnoziarnistym pirycie 210-753 g/tonę, w chalkopirycie 1-108 g/tonę, w tetraedrycie 1-184 g/tonę, w galenie 1-7 g/tonę.
Odwiedź pozostałe strony
Dowiedz się więcej na temat minerałów, skamieniałości, meteorytów, tektytów i innych
Mente et Malleo
ZOSTAŃ NASZYM KLIENTEM I ZOBACZ CO MOŻESZ ZYSKAĆ:
Zobacz Krokolity w naszym sklepie
Kontakt
Mente et Malleo
Infolinia czynna: pn.-pt. 7:00-15:00